Chiều 25-7, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo TW về PCTT đã tổ chức cuộc họp khẩn chỉ đạo để bàn biện pháp ứng phó trước việc Lào bị vỡ đập thủy điện Xepian-Xe Nam Noy và diễn biến mưa lũ đang diễn ra rất nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, Trưởng Ban Chỉ đạo TW về PCTT Nguyễn Xuân Cường chủ trì.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, Trưởng Ban Chỉ đạo TW về PCTT Nguyễn Xuân Cường chủ trì.
Báo cáo tại với Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo TW về PCTT cho biết: các cơ quan đầu mối và cơ quan có thẩm quyền hợp tác quốc tế về PCTT (Bộ NN&PTNT, Bộ Ngoại Giao, Bộ Tài Nguyên và MT, Ủy ban ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN): Thường xuyên cập nhật, tham mưu, xử lý các vấn đề liên quan đến sự cố vỡ đập thủy điện của nước bạn Lào.
Tổng cục phòng chống thiên tai sẵn sàng phương án hỗ trợ các bạn Lào để xử lý sự cố vỡ đập, trong đó cử 10 cán bộ tham gia lực lượng hỗ trợ khi có yêu cầu của AHA (Trung tâm điều phối khu vực ASEAN về hỗ trợ nhân đạo trong thiên tai);
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện xử lý cấp bách, các dự án công trình phòng chống thiên tai (hồ chứa, đê điều).
Ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo TW về PCTT báo cáo với Bộ trưởng về tình hình thiên tai và công tác chỉ đạo phòng chống thiên tai đặc biệt đối với tình hình thiên tai phức tạp tại khu vực miền Bắc
Đánh giá về thiên tai năm nay, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết thiên tai hiện nay đang rất cực đoan, thường sau các đợt nắng nóng là mưa lớn. Có thể khẳng định mưa lớn trên toàn vùng thời gian qua đã khiến 110 người chết, tổng thiệt hại kinh tế gần 3.600 tỉ đồng.
"Chưa bao giờ chúng ta chứng kiến một loạt đê cấp 1, 2, 3 tổn thương ghê gớm như vậy, ẩn họa khôn lường"- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường quan ngại.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu Tổng cục Thủy lợi cử ngay các đoàn công tác tiếp tục rà soát các hồ có nguy cơ cao bị sự cố. "Hồ nào không có khả năng an toàn khi tích nước thì kiên quyết không cho tích, chứ nếu không bị sự cố giống thủy điện của Lào là rất nguy hiểm". Đối với các hồ thủy điện, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu Bộ Công Thương tổng kiểm tra lại ngay 285 hồ chứa, trong đó phải đặc biệt lưu ý các hồ thủy điện nhỏ thuộc thẩm quyền của ban chỉ huy phòng, chống thiên tai các địa phương cấp tỉnh.
Ông Nguyễn Văn Hải - Phó Cục trưởng Cục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai cũng cho biết các cơ quan chức năng đã tính toán và đưa ra nhận định ban đầu là sự cố vỡ đập ở Lào ít có tác động đến ĐBSCL. Tuy nhiên, đây là bài học đối với Việt Nam. "Chúng ta cần rà soát, đánh giá tổng thể các hồ chứa thủy điện, thủy lợi trước mùa mưa lũ. Ngoài ra, cần tính toán quan trắc để có thông tin chính xác về lượng mưa, lượng nước… để đánh giá kỹ lưỡng an toàn hồ chứa, đập thủy điện để có giải pháp ứng phó kịp thời", ông Hải chia sẻ.
Do mưa lớn dài ngày bởi ảnh hưởng của bão Sơn Tinh đã khiến lũ lụt trở nên nghiêm trọng ở nhiều khu vực của Lào. Sự cố vỡ xảy ra tại một đập phụ tại hồ Thuỷ điện Xe-pian Xe-Namnoy đang trong giai đoàn tích nước xảy ra vào khoảng 20h ngày 23/7/2018. Đập Thủy điện Xe-pian Xe-Namnoy (Lào) nằm trên 2 tỉnh Champasack và Attapeu, thuộc lưu vực sông Sekong, gồm hai đập chính, gồm Đập Xe-Pian cao 48m, dài 1307m, lưu vực 217km2, dung tích hồ chứa 28.27 triệu m3; Đập Xe-Namnoy: cao 73.7m, dài 1600m, lưu vực 522km2, dung tích hồ chứa 1043 triệu m3. Công trình được khởi công từ tháng 2/2013 và dự kiến bắt đầu phát điện thương mại vào năm 2019. Công trình được xây dựng, vận hành bởi Công ty Năng lượng Xe-Pian Xe-Namnoy (PNPC - The Xe-Pian Xe-Namnoy Power Co., Ltd), đây là công ty liên doanh giữa 4 đơn vị bao gồm Công ty Xây dựng SK (Hàn Quốc); Công ty Điện phương tây Hàn Quốc; Công ty Sản xuất điện Thái Lan Ratchaburi; Công ty Cổ phần nhà nước Lào.
Theo thông tin ban đầu, việc đập Thuỷ điện Xe-pian Xe-Namnoy bị vỡ đã gây ngập lụt nghiêm trọng khu vực hạ lưu, khiến một số người chết và mất tích; hàng nghìn người hiện đang không có nhà để ở. Ngày 24/7/2018, Chính phủ Lào đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại huyện Samathay, tỉnh Attapeu.
Theo báo cáo số 1 của trung tâm hỗ trợ nhân đạo Asean (AHA) mưa lũ đã khiến 41 huyện, 349 ngôi làng, 3452 gia đình bị ảnh hưởng; hơn 200 ngôi nhà bị phá huỷ và phá huỷ hoàn toàn; nhiều hạ tầng giao thông bị hỏng. Tại tỉnh Attapeu, hệ thống nước sạch đã bị cắt; cách duy nhất để di chuyển đến vùng bị ảnh hưởng là bằng thuyền. Chính phủ Lào đã tích cực huy động mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả và hàng nghìn người cũng đã được sơ tán đến nơi an toàn.
Thông tin về sự cố vỡ đập thuỷ điện ở Lào, đại tá Lê Hồng Quang, đại diện Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, cho biết chiều 24-7, Thủ tướng đã họp về vỡ đập thuỷ điện ở Lào, đồng thời sắp xếp huy động lực lượng để hỗ trợ các bạn Lào trong vấn đề cứu nạn, cứu hộ. "Ngay sáng 25-7, chúng tôi đã phối hợp với quân khu 5 để sang Lào tổ chức cứu hộ cứu nạn, đưa cả trang thiết bị sang hỗ trợ, sau đó sẽ bàn giao các thiết bị máy móc cứu nạn này cho Lào tiếp nhận"- đại tá Quang cho biết.
Đại diện Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn phát biểu tại cuộc họp
TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆT NAM
Theo báo cáo của Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, do ảnh hưởng của vỡ đập Xe-Pian Xe-Namnoy dòng chảy về đồng bằng sông Cửu long có thể gia tăng, dự báo mực nước tại Tân Châu có thể gia tăng 7-10cm vào cuối tuần (27-28/7 )so với điều kiện tự nhiên, như vậy không làm ảnh hưởng đáng kể đến diễn biến lũ trên đồng bằng. Mực nước lũ trên đồng bằng gia tăng tự nhiên đến giữa tháng 8/2018 và đạt đỉnh khoảng 3.2m tại Tân Châu.
PHẢN ỨNG CỦA VIỆT NAM
Ngay sau khi có thông tin đập thủy điện ở tỉnh Attapeu, Lào bị vỡ, ngày 24/7, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có điện thăm hỏi gửi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith và Thủ tướng Chính phủ Lào Thongloun Sisoulith; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có điện thăm hỏi gửi Bộ trưởng Ngoại giao Lào Saleumxay Kommasith.
Cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã điện đàm với Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith và khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ nhân dân Lào anh em khắc phục hậu quả.Thủ tướng chính phủ cũng đã chủ trì họp với các cơ quan hữu quan để nhận định tình hình và sẵn sàng triển khai các biện pháp hỗ trợ, ứng phó.
Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo các Cơ quan đại diện Việt Nam tại Lào theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng sở tại để cập nhật thông tin về người Việt Nam hoặc kiều bào tại khu vực bị ảnh hưởng, đồng thời sẵn sàng có các biện pháp hỗ trợ trong trường hợp có người bị ảnh hưởng.
Trung tâm AHA căn cứ trên nhu cầu thực tế, ngày 25/7/2018, đã ưu tiên điều động các thành viên ASEAN-ERAT từ Thái Lan, có thể sử dụng được ngôn ngữ tiếng Lào, thuận tiện thực hiện nhiệm vụ tại hiện trường. Các cán bộ Tổng cục Phòng chống thiên tai đã được đào tạo ASEAN-ERAT của Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ ứng phó khi cần thiết (nguồn cán bộ sẵn sàng khoảng 20 cán bộ).
Ban chỉ đạo TW về PCTT đã và đang tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến và tính toán về khả năng tác động tới Việt Nam; liên hệ chặt chẽ với trung tâm hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA), sẵn sàng gửi cán bộ kĩ thuật và lực lực tham gia Nhóm đánh giá nhanh và ứng phó khẩn cấp của ASEAN (ASEAN-ERAT) để hỗ trợ Lào khi được yêu cầu.